23.05.2014.-MOTOSİKLETLE İPEK YOLU ‘na / By MOTORCYCLE to the SILK ROAD

MOTOSİKLETLE İPEK YOLU ‘na  /  By MOTORCYCLE to the SILK ROAD

8. Gün  /  Day 8  : 23.05.2014  Dinlenme günü

Feribot Yolculuğu : Baku (Azerbaycan)>>> Türkmenbaşı (Türkmenistan)

Uzun bir günün verdiği yorgunlukla Professor Gül adlı feribota binip kamaralarımıza yerleştik (demiştim). Gemi eski ve kirli görünümlü. Dar merdivenlerin tırabzanlarına tutundukça avuçlarımın içi kara kara oluyor. Hem eskilik hem de ilgisizlikten olsa gerek. Motosiklet dahil bilet ücreti 200.-USD tutmuştu. Bunun bedel karşılığına standart kamara var ancak kamarot kadın 20.-USD ekstra karşılığında WC ve duşu müstakil olan bir kamara verebileceğini söyledi. Koca gemide yolcu olarak toplam 11 kişiyiz. Ben 20.-USD vermeyi kabul ettim ve kamarot bana 9 numaralı kamarayı teslim etti.

Kamaranın temizliğinin ve teçhizatın kullanılabilirliğinin tartışmaya açık olduğu aşikâr.

Bir an önce eşyalarımı açtım, motor kıyafetlerimi çıkardım ve güzelce havalanmalarını sağlayacak şekilde astım. Kamaranın penceresini tam açmak mümkün. 

Biraz hava almak için açtım. Bu arada güzel bir duş yaptım. Ancak gemide ılık su var. Biraz şaşırtıcı. Yıkandım ve havlu olmadığı için yanımda getirdiğim peştamallara sarınarak kendimi kurutuyorum. Bu arada ütüsü yalapşap, rengi açık griye dönüşmüş nevresim takımını kamarot hanım getirdi teslim etti. Güzelce yatağımı yaptım. Niyetim güzel bir uyku çekmek.

Henüz gemi kalkmadı. Uyumaya dalmışım. Muhtemelen 08:30 ‘da gemi hareket etti (bunu daha sonra gemi personelinden öğrendim). Yaklaşık 12:00 gibi uyandım. Tüm yorgunluğumu atmıştım. Gecenin uykusuzluğu da şimdilik kalmamıştı.

Baku ‘da limana gelirken küçük bir bakkaldan aldığım peynir, pide, domates, nar suyu ile güzel bir öğle yemeği yapmış oldum. Bu arada almış olduğum salamın ben limanda dolaşırken bir köpek tarafından punduna getirilerek motorun üzerinde duran poşetin kemirilmek ve dişlerle parçalanmak suretiyle ele geçirildiğini söylemeliyim. Gitti bizim güzelim Macar salamı.

Gemiyi bir kolaçan etmek istedim. Fotoğraf makinamla geminin güvertesinde ve koridorlarında dolaştım. 

Hazar Denizi uçsuz bucaksız gibi görünüyor. Hava puslu. Görüş mesafesi çok derin değil ama havanın nemi ve sıcağın etkisi deniz üzerinde bir pus oluşturuyor.

Köprü üzerine geldim. İçerdekilere ‘Merhaba’ dedim kapıdan. Beni içeri davet ettiler.

Çok kibar serdümen, gemici ve bir de yardımcı üç kişi. 55 yaşlarında olan Emin, 40 yaşlarında olan Seymur ve yardımcı ise 30 ‘lu yaşlarında.

Yardımcı, Serdümen Emin, ben ve Seymur

Güzel bir sohbete daldık. Hepimiz çeşitli konular açıyoruz. Yardımcı gemici genç olduğundan sadece dinlemekle yetiniyor. Bana çay verdi. Denizin ortasında Türkmenbaşı ‘na doğru dümen tutmuş gidiyoruz. Hazar Denizi ‘ni enlemesine Batıdan Doğuya geçiyoruz. Bir ara söz off-shore petrol platformlarına geliyor. Hiç biri görünmediği için soruyorum. Hemen radar ekranından tarayarak gösteriyorlar. Denizin ortalarda bir yerleri adete demir adacıklardan pıtrak bir şekilde örülmüş. Bütün petrol “yukarıdakiler”in cebine akıyor diyorlar. ‘Bize hayrı yoktur’ demeye getiriyorlar.

Mersin Balığı konusunu açıyoruz. Balık neslini tüketmemek için en iyi yöntemin balığın havyarının sağıldıktan sonra tekrar denize bırakılması deniyor. Büyük firmaların böyle yaptığı söyleniyor.

Seyir yaptığımız gemi 1985 Bulgaristan yapımı. Genişliği 28 metre. Yapıldıktan sonra gemi herhangi bir açık denizle irtibatı olmamasına rağmen Hazar Denizi 'ne getirilmiş. Coğrafya sevenlere bir konu ...? Bu gemi bu denize nasıl veya nereden getirilmiş olabilir? 

Söz bir ara Ermenistan ‘la itişmeye geldi. Aralarının düzeleceğine pek ihtimal veren yok.

Seymur kesinlikle ‘Bu böyle gider’ diyor. Emin daha temkinli. ‘Belki şartlar değişir ve politik dengeler farklı kurulabilir’ diyor. Bizim PKK konusunu ve kürtlerle gelinen uzlaşı sürecinden bahsediyorum. İlgiyle dinliyorlar. ‘Birkaç sene önce hiç olmayacakmış gibi görünen şeyler tam tersi yönde gelişebiliyor. Belki Ermenistan ve Azerbaycan arasında da böyle bir süreç oluşabilir’ diyorum. Pek inanmış görünmüyorlar. Bir de ihanet konusuna giriyorlar. Aynı menfaatleri paylaşırken başka ülkelere destek vererek mevcut bağı tehlikeye atmakla suçluyorlar adeta Ermenistan ‘ı.

Yani Azerbaycanlılar da bizler gibi sohbet fırsatlarını politik konuları irdelemekle geçirebiliyorlar. Sonuç olarak Ermenistan ‘ın hem Türkiye hem de Azerbaycan ‘la anlaşarak sınırlarının açılmasının çok gerekli bir konu olduğuna geliyor. Böyle bir şey olsa

tek Gürcistan kapısına mahkum kalmayacak ve sıkı bir ticaret ilişkisi başlayabilecek.

Yaklaşık 1 saatlik hoşbeşten sonra köprü üstünden ayrıldım. Kamarama geri döndüm. Bir süre bilgisayarımda oyalandım. Fotoğrafları düzenledim, yazılarımı yazdım filan.

Aslında bu bilgisayar meşgalesi pek bela bir şey değil. Ülkeden uzakta gazete bulmak pek mümkün değil, internete de bağlanmanın söz konusu olmadığı durumlarda kala kala kitap okumak kalıyor. Yani ülkeden uzakta internet bağlantısının olmadığı ortamlarda nasıl vakit geçirilebileceğini anlamak için iyi bir fırsat Hazar Denizi ‘nde feribot seyahati.

Yorgunluğumu henüz atamamışım belli ki; biraz daha şekerleme yaptım. Sonra geminin restoran kısmına çıktım. Burada bizim TIR şoförlerini yemek yerken gördüm. Cemil, Fahrettin ve daha önce bahsettiğim diğer iki şoför birlikte tavuk, patates yiyor ve fantayla birlikte votka içiyorlardı. Beni de sofraya davet ettiler. Kırmamak için onlara eşlik ettim.

Bir süre sonra güvertede dolaşıp fotoğraf çekeceğimi söyleyerek onlardan ayrıldım.

Dümdüz, çarşaf gibi bir Haar Denizi; suyu tuzlu, rengi laciverte giden bir yeşil. İlk bakışta bizim Karadeniz gibi. Biraz dalgasız hali. Çok çeşitli balıkları olan bir denizmiş. Gemimiz Türkmenbaşı ‘na doğru bizi aldı götürüyor.

Akşam bastı. Karanlık çöktü. Ben bilgisayarımda bir şeyler yapıyorum ama kamaramın penceresi karanlık mı karanlık. Neyse 21:30 sularında tekrar bir köprü üstüne çıktım. Emin yoktu. Onun yerine bir başkası vardiyadaydı. Seymur ‘a merhaba dedim. 23:00 gibi limanda olacağımızı söyledi. Bizim yanaşacağımız iskelede gemi filan yokmuş; bizi hemen alacaklarmış. Bu çok sevindirici bir haber. Zira TIR Şoförü arkadaşlar anlatıyorlar. Zaman zaman iskele müsait olmadığı için 10 saate yakın açık denizde bekletildikleri olmuş.

Türkmenbaşı ‘na yaklaşık 5-6 mil kala sığlık nedeniyle denize sağlı sollu çakarlar yerleştirilmiş. Sancakda ve iskelede bunları takip ederek dikkatlice giriliyor limana doğru.

Yanaştık. Ben bu arada motorun iç çantalarını düzenleyerek eşyalarımı tekrar paketledim.

Yanaşma manevrası sırasında liman

Limanın yükleme rampası

Gemi kıçtan iskeleye yanaşmıştı bile. Arka kapak açılmıştı ve Türkmenistan kadrosu bekleniyordu. 4 kişi geldi. Gümrük sorumlusu, asker, doktor v.s. Onlar direkt kaptanla görüştüler. Biz yolcular kıç güvertede bekleşiyorduk. Bu arada onlar kaptanla bir aradayken ben motorun hazırlıklarını yaptım. Tabii biraz da terledim. Adamlar gemiyi terk etmeden bizim de adım atmamız yasak. Adamlar gemiden inip çok yakında bulunan binalarına geçtiler. Arkalarından da biz çıktık ve onların ofis binalarının önünde araçlarımızı park ettik.

Gümrük Prosedürü –Buraya Dikkat !

Toplam 11 yolcusu olan bir gemi ve yaklaşık 15 ‘in üzerinde Türkmenistan tarafında memur, asker ve gümrük memuru bize hizmet ediyorlar (?) Yine de elleri ve kafaları ağır olduğundan gümrüğü terk etmemiz sabahın körü, 03:30 ‘u buldu. Aslında şeması çizilesi bir durum. Ne kimse yönlendiriyor ne de yazılı olarak herhangi bir prosedür akışı verilmiş durumda. Zorla sorarak öğrenmek mümkün. Raketle vurulan pinpon topu misali salon içinde o banko senin bu banko benim şeklinde sinir harbinde boğuluyorsunuz.

İlk önce bir memur pasaportunuzu uzun uzadıya inceliyor bilgileri bilgisayarına giriyor.

Bilgisayar sistemi müthiş yavaş. Hemen yanındaki odada şık giyinmiş süslü bir kadınla iki büklüm penceresinden göz göze gelebiliyorsunuz. Bu kadın bankanın tahsilat memuru.

Uzun uzadıya 4-5 kopyalı makbuzlar yazıyor. Elle ve el yazısıyla. Makbuzda da yazacak çok yer var. Yaz yaz bitmiyor. Sonunda USD olarak paranızı alıyor. Sonra diğer 3 ayrı bankodan ayrı ayrı sıraya girerek karayolu işlemleri yapılıyor. Sigorta poliçesi, seyahat edeceğiniz güzergah planı, hangi gümrükten çıkış yapacağınız resmi belgeye bağlanıyor.

Kafanıza göre güzergah değiştirmek veya yarı yolda vaz geçip de başka bir sınır kapısından çıkmak yok yani. Bir de çok ilginç olan bir şey yakıt katkısını peşinen tahsil ediyorlar. Türkçe konuşmak çok işe yaradı. Zira adamların çoğu Türkçe konuşuyor ve anlaşabiliyorsunuz. Türkmenistan ‘da benzin çok ucuz. 0.652 Manat/litre. Bu da yaklaşık 0.233 USD ve bu da bizim parayla 50.-Kuruş gibi oluyor. Adamlar Türkmenistan içinde hangi cins araçla (bende motosiklet var) kaç km yapacaksan bu ucuzluğu yedirmemek için ekstradan bir USD belirleyip baştan alıyorlar. Benden 90.-USD aldılar. Yani aldığım benzin toplamı 75.-Manat da fiilen ödendi. Türkmenistan içinde yaptığım km toplam 1,500 için  115 litre benzin almış oluyorum. 90.-USD ‘ı bu hesaba katınca birim litre fiyatı aslında neye gelmiş oldu?  1.434 Mnt/litre yani 1,05 TL/litreye. Neyse yine de Türkiye ‘den ucuza gelmiş oldu. Hesap uzun ama sonuçta Türkmenistan uyanık. Benzin ‘in gezginlere ucuza yedirtmiyor !

Karayolu işlemleri bitince, belirlenen bedeli yatırmak için tekrar süslü kadına sıraya girmek gerekiyor. Bundan sonra gümrük bölümüne gidilip kayıt açılıyor. Buradan sonra hemen karşı bankoda doktordan kaşe ve imza alınıyor. Bundan sonra yan binaya geçilip oradaki bir kadının doldurduğu (her neyse) tahakkuk tutarı tekrar süslü kadına gelinip sıraya girilerek yatırılıyor. Yatırdığına dair makbuz tekrar yan binadaki o kadına gösterilmeye gidiliyor. Bu defa aynı kadın 4.-Mnt istiyor ve liman işgaliyesi (otopark ücreti) olarak bir mavi makbuz veriyor.

Bu arada gümrük kontrol memurlarıyla eşyaların aranması eziyeti başlıyor. Büyükçe çelik bir masanın üzerine tüm eşyalar dökülüyor ve detaylı bir aramadan geçiriliyor. İlaçlara da özellikle takmış durumdalar. Ağrı kesici filan olamayacakmış. Yoksa tutuklanma konusu bile olabilirmiş.  Yani Türkmenistan ‘ın Türkmenbaşı sınır kapısı tam bir çilehane.

Neyse terleten, sinirlendiren kâbus bittikten sonra 03:30 gibi çıktım ve 2-3 km yakındaki bir yüksek otele uğradım. Limana en yakın olan otel. 80.-USD istediler. Yani sabaha kadar 4-5 saat oteli kullanma karşılığı. Hemen yoluma devam ederek 1 km ötede bu defa Türkmenbaşı otelini buldum. 35.-USD kahvaltı dahil. Hemen onayladım ve odama çıktım.

Yaşadıklarım bir kurgu veya Kafka romanından alınma kabus olabilir mi ? diye düşünmekteydim.